Ege ve Marmara Denizi'nde ticari amaçlı avlanan kabuklu su ürünlerinde saksitoksin ve dinofisistoksin varlığının araştırılması


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2000

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: SADIK KÜÇÜKGÜNAY

Danışman: ALİ BİLGİLİ

Özet:

Ege ve Marmara Denizi'nden Ticari Amaçlı Avlanan Kabuklu Su Ürünle rinde Saksitoksin ve Dinofisistoksin Varlığının Araştırılması Araştırma, Ege ve Marmara Denizi'nden ticari amaçlı olarak avlanan midye ve istridyelerde saksitoksin ve dinofisistoksinlerin bulunup - bulunmadığını, varsa insan sağlığı açısından risk oluşturacak düzeylerde olup olmadığını, hangi böl gelerde ve hangi mevsimlerde rastlanıldığını ortaya koymak amacıyla yapıldı. Araştırma, Ege Denizi'nden İzmir, Balıkesir (Ayvalık), Çanakkale sahilleri ile Marmara Denizi'nden Çanakkale, Balıkesir (Bandırma) ve İstanbul sahille rinden toplanan midye ve istridyeler üzerinde gerçekleştirildi. Analizler, mayıs, temmuz ve kasım aylarında ikişer defa olmak üzere en az ellişer adet örnek toplanarak toplam 1.800 adet midye ve 1.800 adet istridye üzerinde yapıldı. Her bir ellişer adetlik örnekte bir analiz yapılacak şekilde midye örneklerinde 72 ve istridye örneklerinde de 72 olmak üzere 144 süzüntü işlemi sonucunda elde edilen her bir süzüntüden üçer fareye olmak üzere toplam 432 adet fare ye enjeksiyon yapıldı. Yöntem olarak tüm dünyada kabul edilmiş olan iare biyolojik metod" kul lanıldı. Örnekler, saksitoksin tespiti için HCI ve dinofisistoksin tespiti için ase ton ve eter ile ekstraksiyon yapılarak elde edilen süzüntüler farelere periton için yolla enjekte edildi. Analiz sonuçlarına göre DTX'e hiç rastlanmadığı, STX'e ise İzmir ve Balı kesir'de ilkbahar sonu ve yaz aylarında rastlandığı, ama bulunan düzeylerinin ise insan sağlığı açısından herhangi bir risk oluşturacak miktarlarda olmadığı görüldü. Sonuç olarak ülkemizde midye ve istridyelerde saksitoksin ve dinofisistok sin varlığı önemli bir risk olarak karşımıza çıkmamaktadır. Fakat, şüpheli böl gelerde ciddi izleme programlarının yapılması insan sağlığı açısından faydalı olacaktır. AbstractThe aim of this research was to find out whether there were saxitoxin and dinophysistoxin in mussels and oysters that were commercially catched from Aegian and Marmara Seas, and in case of presence to evaluate whether these toxins were hazardous for human health, and to determine the regions and seasons these toxins were abundant. The research was carried on musseis and oysters which were collected from the Aegian coast of İzmir, Balıkesir (Ayvalık) and Çanakkale and Marmara coast of Çanakkale, Balıkesir and İstanbul. The analysis were car ried on 1800 mussels and 1800 oysters which were collected twice as at least fifty samples on May, July and November. By making one analyse from each of the fifty samples, extracts were obtained from 72 oyster samples and 72 mussel samples which made up 144 processed extraction materials.* Each extract was given to 3 mice so totally 432 mice were injected. As a method, world wide accepted mouse biological method was used. Extracts which were obtained by using acetone and ether to detect dinoph ysistoxin and HCI to detect saxitoxin were injected personally to the mice. The data from the analysis results showed that dinophysistoxin did not present but saxitoxin was found in İzmir and Balıkesir during summer and the end of the spring months but the present amount did not pose a risk for human health. As a result, the presence of saxitoxin and dinophysistoxin do not pose a health risk in Turkey. But creating o serious monitoring program in suspicious regions will be useful for human health.