Öğretmen adaylarının eleştirel ve yaratıcı düşünme eğilimlerinin incelenmesi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eğitim Bilimleri, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2020

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: ÖZGÜ YALÇIN ÇER

Danışman: Berna Aslan

Özet:

Bu çalışmanın amacı, birinci ve dördüncü sınıfta öğrenimine devam eden öğretmen adaylarının eleştirel ve yaratıcı düşünme eğilimlerini ortaya çıkarmaktır. Bu çalışmada, öğretmen adaylarının eleştirel ve yaratıcı düşünme eğilimlerinin sıralı açımlayıcı desen aracılığıyla incelendiği karma yöntem uygulanmıştır. Bu araştırmanın nicel çalışma örneklemini Amasya Üniversitesi, Eğitim Fakültesi'ndeki Türkçe ve Sosyal Bilimler, Matematik ve Fen Bilimleri, Temel Eğitim ve Eğitim Bilimleri Bölümü birinci ve dördüncü sınıfta yer alan 507 öğretmen adayı oluştururken nitel çalışma grubunu aynı bölümlerdeki 94 öğretmen adayı ile her bölümden iki olmak üzere toplamda 8 öğretim üyesi oluşturmaktadır. Bu çalışmanın nicel verileri "Eleştirel Düşünme Ölçeği" ile "Ne Kadar Yaratıcısınız?" ölçeklerinden elde edilirken, nitel verileri ise odak grup görüşmesi ve yapılandırılmış bireysel görüşmelerle elde edilmiştir. Çalışmada nicel olarak elde edilen veriler betimsel istatistiklerin yanı sıra tek yönlü varyans analizi ANOVA, Pearson korelasyon analizi ve Tukey HSD testi ile nitel veriler ise içerik analiziyle incelenmiştir. Ölçeklerden elde edilen bulgulara göre, birinci ve dördüncü sınıfta yer alan öğretmen adaylarının eleştirel ve yaratıcı düşünme eğilimlerinin yüksek düzeyde olduğu, görüşmelerden elde edilen bulgulara göre orta düzeyde olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Buradan yola çıkılarak, eğitim fakültelerinin programlarında teori derslerinin yanı sıra öğretmen adaylarının eleştirel ve yaratıcı düşünme eğilimlerini geliştirmeye yönelik uygulamaya yönelik derslerin sayısının artırılması sağlanabilir. Öğretim üyeleriyle yapılan görüşmelerden elde edilen bulgulara göre ise öğretim üyelerinin eleştirel ve yaratıcı düşünme eğilimlerini öğretmen adaylarına kısmen kazandırdıkları söylenebilir. Bu anlamda, öğretim üyelerinin ders içi ve ders dışı etkinlikleri bu düşünme eğilimlerine yönelik düzenlemeleri, öğretmen adaylarının özgür, özgün, tarafsız, bağımsız düşünen bireyler olmalarının önemi konusunda farkındalıklarının gelişmesi sağlanabilir.