Research Information System
Institution Of The Thesis: Ankara University, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Turkey
Approval Date: 2005
Thesis Language: Turkish
Student: Kıyasettin KOÇOĞLU
Supervisor: SÖNMEZ KUTLU
Abstract:Koçoğlu, Kıyasettin, 'Mâturîdî'nin Mutezile'ye Bakışı', Doktora Tezi, Danışman, Prof.Dr.Sönmez Kutlu, IV-150 Bu araştırmayla, Mâturîdî'nin eserlerinde hareketle Mutezile hakkındaki fikirleri ve eleştirileri tespit edilmiştir. Konu'nun daha iyi anlaşılabilmesi için, önce Mâturîdî'nin genel olarak diğer mezheplere bakışı ortaya konmuştur. Hariciler, Mürcie, Rafıza, Karamita, Batıniye, Ehli Hadis, Kaderiye, Cebriye, Cehmiyye, Mücessime, Neccariyye, Müşebbihe fırkalarından bahsetmektedir. Mâturîdî'nin Mutezile'yi, Cebriye, Mücessime, Müşebbihe, Zanadıka, Batıniyye, Seneviye, Yahudilik ve Hıristiyanlık'la fikirlerindeki benzerlikleri ortaya koyarak eleştirmekte, dolayısıyla bu isimlerle de isimlendirdiği tespit edilmiştir. Mâturîdî, Mutezile'nin önde gelenlerinden, Ebλ Huzeyl el-Allaf, Nazzam, İbn Şebîb, Hasan Basrî, Ebλ İsa el-Verrak, Cafer b. Harb, Ebλ Bekir el-Asam gibi isimlerinden bahseder ve onların görüşlerini eleştirir. Mutezile'nin fikirlerini temel olarak, varlık, tevhid, el-benziletü beyne'l menzileteyn, kudret ve fiiller, vaad ve vaid, nübüvvet gibi temel konularda incelediği ve zaman zaman küfre varan ithamlarda da bulunduğu görülmüştür. Mâturîdî'nin fikirlerinin daha iyi anlaşılabilmesi için elzem olan mezheplere özellikle de Mutezile'ye bakışı ortaya konmuş ve Mutezile'nin Mâturîdî'nin fikirlerinde ve üslubunda önemli etkilerde bulunduğu görülmüştür.