ABDULLAH B. ÜBEY B. SELÂL VE HZ. PEYGAMBER’LE İLİSKİLERİ


Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2006

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Tekin DENİZ

Danışman: MEHMET ÖZDEMİR

Özet:

Arastırmamız giris, dört bölüm ve sonuç kısmından olusmustur. Giris bölümünde arastırmanın amacı, önemi ve Yesrib'in tarihi ele alınmıstır. Birinci bölümde Abdullah b. Übey b. Selûl'ün soyu üzerinde durulup, liderlige hazırlanısı incelenmistir. İkinci bölümde Abdullah b. Übey b. Selûl'ün Hz. Peygamber ve ashâbıyla münasebetleri degerlendirilmistir. Üçüncü bölümde Abdullah b. Übey b. Selûl'ün Mekkeli müsriklerle iliskileri, dördüncü bölümde ise adı geçen kisinin Medine'deki Yahudiler'le münasebetleri hakkında bilgi verilmistir. Abdullah b. Übey b.Selûl Hicret'ten önce Yesrib'in degil, sadece buradaki Araplar'ın lideri konumuna gelmistir. Evs ve Hazrec'in kabul ettigi bir kisi olması Yesrib'in lideri oldugu anlamına gelmemektedir. Yahudiler'in İbn Übey'i kendilerinin de lideri olarak gördüklerini gösteren hiçbir olaya rastlanılmamaktadır. İbn Übey'in Hicret'ten sonra Hz. Peygamber'e ve Müslümanlar'a karsı genellikle muhalefette bulundugu ifade edilmistir. Onun kendi siyasî hedeflerini İslâm'dan ayrı degerlendirdigi ve yaptıklarını liderliginin geregi olarak gördügü düsünülebilir. Bir diger tartısma konusu; Abdullah b. Übey b. Selûl'in münâfık mı yoksa muhalif mi oldugudur. Çıkarları geregi bir dinden gözüken ve yine çıkarları geregi aksi sekilde de hareket edebilen bir kisi için 'Münâfık' nitelemesinin kullanıldıgı dikkate alındıgında, Abdullah b. Übey b. Selûl'ün bu tür bir nitelemeye uygun bir davranısta bulundugunu gösteren açık bir delile rastlanılmamıstır. Abdullah b. Übey b. Selûl Hz. Peygamber'e karsı muhalefet etmistir. Buna ragmen Hz. Peygamber engin hosgörüsünden dolayı İbn Übey'in cenaze namazını kıldırmıstır. Mekke müsrikleri Müslüman olmadan önce Abdullah b. Übey b. Selûl'ü Hz. Peygamber'e karsı muhalefet etmeye tesvik ettiler. Mekkeliler, Müslüman olduktan sonra da İbn Übey'le iliskilerini sürdürdüler. Abdullah b. Übey b. Selûl'ün Hz. Peygamber'e karsı muhalefetinin sebeplerinden biri de Mekkeliler'in bu tutumudur. Hicret'ten önce Abdullah b. Übey b. Selûl Kaynukâogulları'yla antlasma yapmıstı. Abdullah b. Übey b. Selûl'ün Müslüman olduktan sonra onlarla dostlugunu devam ettirmesi liderligi baglamında yorumlanabilir. Abdullah b. Übey b. Selûl, Nadîrogulları ve Kureyzâogulları ile bir antlasma yapmamıstı. İbn Übey Hz. Peygamber'e karsı onları desteklemesiyle Müslümanlar'ı karsısına almıstır.